Karpacki szlak uzdrowiskowy

Zdrowotne oddziaływanie wód mineralnych znane było już w średniowieczu, a zauważalna popularność uzdrowisk karpackich rozpoczęła się pod koniec XVIII w. Pierwszymi uznanymi i cieszącymi się dużą popularnością w Galicji uzdrowiskami były Krynica i Bardejovske Kupele w Słowacji. Najmłodszymi małopolskimi uzdrowiskami są Wysowa i Wapienne w Beskidzie Niskim. Strefa występowania wód mineralnych w Karpatach zewnętrznych rozciąga się mniej więcej równoleżnikowo od rejonu Piwnicznej w Beskidzie Sądeckim po rejon Bardejova w Słowacji. Liczne źródła wód mineralnych występują nie tylko na obszarze uzdrowisk, ale również poza jego terenem, szczególnie w dolinie Popradu i jego dopływów, między Piwniczną a Muszyną oraz w rejonie Tylicza i Snakova (Słowacja).

W strefie centralnej występują szczawy: zwykłe, chlorkowe i chlorkowe z siarkowodorem, zawierające znaczne ilości dwutlenku węgla pochodzenia wgłębnego. W Beskidzie Niskim znajdują się również źródła siarczkowe, eksploatowane w małym uzdrowisku Wapienne.

Południowa część województwa małopolskiego stanowi najbogatszy w Polsce region występowania mineralnych wód podziemnych o właściwościach leczniczych. Wody lecznicze licznie występują w Dolinie Popradu i jego dopływów, a to w miejscowościach: Głębokie, Piwniczna-Zdrój, Łomnica-Zdrój, Wierchomla, Zubrzyk, Żegiestów, Milik, Złockie, Jastrzębik, Muszyna, Leluchów, Powroźnik, Krynica-Zdrój, Tylicz oraz innych miejscowościach Małopolski: Krościenku, Szczawnicy, Szczawie, Rabce, Wysowej oraz w Wapiennem.

Znakomita większość znanych źródeł Małopolski wykorzystana jest do celów balneologicznych i rozlewnictwa wód mineralnych. Występują tutaj uzdrowiska podgórskie usytuowane na wysokości od 200 do 400 m n.p.m. (Piwniczna Zdrój, Muszyna oraz Wapienne) oraz uzdrowiska górskie usytuowane na wysokości od 400 do 800 m n.p.m. (Wysowa Zdrój, Krynica Zdrój, Żegiestów Zdrój, Łomnica Zdrój, Szczawnica oraz Rabka Zdrój).