pokaż na mapie pomniejsz mapę pełny ekran > <
rozszerz mapę >

Cerkiew świętej Paraskewy

W łemkowskich wsiach obok siebie często stały dwie cerkwie: greckokatolicka i prawosławna. Łemkowie, pierwotnie wyznawcy prawosławia, po wprowadzeniu postanowień Unii Brzeskiej przyjęli obrządek greckokatolicki. Uznali zwierzchność papieży i dogmaty rzymskokatolickie, ale zachowali wschodnią liturgię, odrębną hierarchię kościelną i kalendarz juliański. Na początku XX w. część Łemków wróciła do prawosławia. czytaj więcej

Cerkiew w Kwiatoniu, obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki, jest uważana za klasyczny przykład świątyni zachodniołemkowskiej i jeden z najwspanialszych zabytków łemkowskich. Zrębowa, trójdzielna składa się z prezbiterium, nawy i babińca z nadstawioną wieżą o baniastym hełmie i cebulastą mankowiczką z kutym żelaznym krzyżem. Pozostałe części świątyni przykrywają namiotowe dachy zwieńczone także makowiczkami. Sylweta cerkwi zamyka się w trójkącie prostokątnym: dominuje wieża nad babińcem, średniej wysokości jest dach i wieżyczka nad nawą, a najniższy – dach prezbiterium. Dachy cerkwi są kryte gontami, obito nimi także cały zrąb. Wiele z tych architektonicznych cech wyróżniających cerkwie zachodniołemkowskie jest wspólnych z drewnianymi kościołami rzymskokatolickimi.

Najcenniejsze cerkwie wzniesione w tym typie można podziwiać w Powroźniku, Owczarach, Andrzejówce, Miliku, Bereście, Bielance i Hańczowej. Dużo rzadsze na zachodniej i środkowej Łemkowszczyźnie są świątynie w tzw. narodowym stylu ukraińskim (drewniana cerkiew w Gładyszowie, murowana cerkiew w Pętnej – obie z początków XX w.). Świątynie stawiane na planie krzyża greckiego, z centralną kopułą na przecięciu naw nawiązywały do tradycyjnej architektury ukraińskiej.

Po wysiedleniu Łemków wiele świątyń przekazano Kościołowi rzymskokatolickiemu, inne uległy zniszczeniu. Ocalałe ikony i elementy wyposażenia trafiły do muzeów. Jedną z większych kolekcji ma Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu.

Komentarze
Musisz być zalogowany. Jeśli nie masz jeszcze konta zarejestruj się!
Zdjęcia