ZAMEK W NOWYM SĄCZU

Ruiny zamku znajdują się w północnej części starego miasta, w widłach rzek Dunajca i Kamienicy. Plac Kazimierza – ulica Legionów. Niestety do dziś zostały tylko resztki murów obwodowych.

Zamek nie był samodzielną budowlą. Stanowił jeden z narożników murów obronnych. W skład zamku wchodziły: murowany budynek mieszkalny, wieża, dwie baszty oraz brama wychodząca w kierunku miasta. Zamek przechodził różne koleje losu. Odwiedzający go możnowładcy dbali o jego rozbudowę. M.in. król Władysław Jagiełło przyczynił się do jego rozbudowy. Zamek kilkakrotnie pustoszyły pożary. W 1522 i 1611 r. został w znacznym stopniu zniszczony. Starostowie grodowi – Sebastian Lubomirski i jego syn Stanisław – przystąpili do odnowienia zamku. I tak w latach 1612-1618 przebudowali go w stylu renesansowym według projektu architekta włoskiego Macieja Tarpoli. Od czasów najazdu szwedzkiego, kiedy to zamek bardzo ucierpiał, rozpoczyna się schyłek świetności twierdzy. Pożar wywołany przez konfederatów barskich w roku 1768 i kolejny – rok później – dokończyły dzieła zniszczenia. I jeszcze do tego powódź w 1813 r.. Po nieznacznym remoncie w okresie galicyjskim zaborca umieścił tam areszt dla więźniów politycznych, a następnie koszary dla 20. pułku piechoty liniowej wojsk austriackich.

Po odzyskaniu niepodległości i w okresie międzywojennym odbudowano zamek i w 1938 r. otwarto  tam Muzeum Ziemi Sądeckiej. Niestety okres okupacji znowu zmienił przeznaczenie zamku. Okupant niemiecki urządził w nim koszary dla wojska, zaś pod sam koniec wojny zgromadzono w twierdzy znaczne ilości amunicji, bomb, min przeznaczone do zniszczenia Nowego Sącza. Decyzją dowódcy partyzantki radzieckiej zamek został wysadzony w powietrze, celem likwidacji tych materiałów. Miało to miejsce 18 stycznia 1945 r., a więc tuż przed opuszczeniem miasta przez Niemców. Decyzja ta, dość kontrowersyjna, spowodowała, iż z mapy Nowego Sącza zniknął ciekawy zabytek - zamek, który był świadkiem wielu ważnych faktów historycznych z dziejów Polski i Europy. Na sądeckim zamku doszło do kilku spotkań władców średniowiecznej Europy. W 1370 r. witano  tam króla Ludwika Węgierskiego, a w roku 1384  królową Jadwigę podążającą do Krakowa do objęcia tronu. W 1395 r. obył się tam zjazd królowej Jadwigi, Władysława Jagiełły i księcia Witolda z królem węgierskim Zygmuntem Luksemburczykiem w towarzystwie żony Marii (siostry królowej Jadwigi) w otoczeniu dostojników obu królestw.

Na zamku sądeckim w 1409 r. król Władysław Jagiełło spotkał się z księciem litewskim Witoldem i rycerstwem polskim. Podczas spotkania omawiano taktykę bitwy grunwaldzkiej.

W latach 1469-1470 przebywali na zamku (pod opieką historyka Jana Długosza i humanisty włoskiego Filippa Kallimacha) synowie króla Jagiellończyka – Władysław (11 lat), Jan Olbracht (10 lat), Kazimierz (7 lat) i Aleksander (6 lat).

16 grudnia 1683 r. król Jan III Sobieski, wracający spod Wiednia wraz z królową Marysieńką i synem Jakubem, witani byli owacyjnie na sądeckim zamku.

Od dłuższego czasu mieszkańcy Nowego Sącza informowani są o planach odbudowy sądeckiego zamku – kończy się jednak na obietnicach.  

Dojazd:

Łatwy – w odległości 100 m znajduje się parking dla samochodów osobowych oraz ok. 300 m parking dla autobusów. Ponadto w pobliżu jest przystanek komunikacji miejskiej.  

Literatura:

1. Juliusz Marszałek, Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach, Wydawnictwo Stanisław Kryciński - Warszawa 1993
2. Nowy Sącz – Przewodnik po zabytkach. Praca zbiorowa pod redakcją Ireny Styczyńskiej, Anny Totoń i Wiesław Piprka. Wydał PTTK Oddz. Beskid w Nowym Saczu
3. Ignacy Kwieciński, Zamek Królewski w Nowym Sączu, Wydawnictwo V.I.D.I. Nowy Sącz 2001
4. Nowy Sącz – jego dzieje i pamiątki dziejowe Ks. Jan Sygański T.J. Reprint 2008