ZAMEK W DOBCZYCACH

Najstarsza część zamku znajduje się w najwyższym punkcie wzniesienia, nad samym urwiskiem. Na niższej platformie dobudowano później zamek dolny. Zabudowa zamku górnego była oparta na planie trójkąta, stłoczona wokół niewielkiego dziedzińca ze studnią. W południowo-wschodnim narożu znajdowała się wieża, po której zachowały się grube mury. Z zamku dolnego  pozostały niższe części baszty i murów przybramnych oraz fragmenty budynków.

Prawdopodobnie już u początków XIV w. istniała tam ukształtowana warownia. Źródła pisane po raz pierwszy wymieniają informacje o zamku w 1362 r., jednak już ponad 50 lat wcześniej, w czasie trwającego w Krakowie buntu wójta Alberta, miejsce to było ufortyfikowane. Można to stwierdzić na podstawie wydanego w 1311 r. przez króla Władysława Łokietka właśnie w Dobczycach dokumentu, który pozbawiał zbuntowanych mieszczan krakowskich ich dóbr. Na przestrzeni kolejnych wieków zamek doczekał się gruntownej przebudowy zamku górnego i dolnego.

Za panowania Kazimierza Wielkiego mury miały od 5 do 9 m grubości, a cały zamek był silnie ufortyfikowaną twierdzą. W 1398 r. przebywał w nim król Władysław Jagiełło wraz z żoną Jadwigą. W 1467 r. zamek opanowali „Bracia Żebracy”, czyli niepłatni polscy żołnierze. Z zamku wyrzuciły ich wojska starosty krakowskiego Mikołaja Pieniążka, po czym zdobyły ich ufortyfikowaną siedzibę na Górze Wapiennej, później nazwaną „Trupielcem”. Na zamku w Dobczycach Jan Długosz nauczał dzieci Kazimierza Jagiellończyka – królewiczów: Zygmunta, Aleksandra, Władysława, Fryderyka, Jana i Kazimierza. W 1473 r., po nieudanej wyprawie po węgierską koronę, kilkumiesięczny pobyt w dobczyckiej twierdzy odbył królewicz Kazimierz.

Po 1585 r. zamek w Dobczycach był gotycką twierdzą władaną przez ród Lubomirskich. Właściciele ci, w latach 1593-1594, przebudowali zamek na renesansową rezydencję. Wówczas pojawił się zegar na wieży, zbudowano fontannę, a w miejscu XIII-wiecznej bramy wzniesiona została kaplica. W 1611 r. na zamku odbyło się wesele córki Sebastiana Lubomirskiego – Barbary, z Janem Zebrzydowskim, na którym pojawił się biskup krakowski – Piotr Tylicki. W 1620 r. w zamku znajdowało się 70 pomieszczeń oraz 3 wieże.

W 1660 r. starosta Michał Jordan wzmocnił mury warowni, dzięki czemu zamek nie ucierpiał podczas pierwszego potopu szwedzkiego. Jednak w czasie drugiego najazdu Szwedów w 1702 r. zamek został zniszczony i od tamtego czasu zaczął podupadać. Od XIX w. następowała jego stopniowa rozbiórka. Pierwszych prac zabezpieczających dokonano dopiero po 1901 r. W 1960 r., za sprawą nauczyciela Władysława Kowalskiego (późniejszego kustosza zamku), na wzgórzu dobczyckim zainicjowano prace wykopaliskowe. Po wielu latach robót część zamku odbudowano i odrestaurowano, a także utworzono muzeum PTTK. Atrakcją wzgórza zamkowego jest punkt widokowy na Pogórze i Beskidy.

Uwaga

Zwiedzając zamek, warto też obejrzeć pobliski skansen oraz kościół św. Jana zbudowany z murów zamkowych oraz resztki fortyfikacji miejskich wraz z bramą. Aby do nich dotrzeć należy, idąc pod górę do zamku, nie skręcać w prawo na schody, tylko pójść prosto.

Dojazd:

Z centrum Dobczyc w kierunku zachodnim.

Zwiedzanie:

W lipcu i sierpniu:

Od wtorku do piątku w godzinach 10:00 – 18:00
W soboty, niedziele i święta w godzinach 10:00 – 20:00
W kwietniu, maju, czerwcu i wrześniu:
Od wtorku do piątku w godzinach 10:00 – 16:00

w soboty, niedziele i święta w godzinach 10:00 – 18:00
W sezonie zimowym:
Od 1 listopada 2012 do 31 marca 2013 muzeum jest nieczynne.
Zwiedzanie zamku i skansenu może odbyć się po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym w biurze Oddziału PTTK w Dobczycach (ul. Podgórska 1, tel. 505 451 570; 12 27-11-176).
W dni ustawowo wolne od pracy oraz w każdy poniedziałek nieczynne.

Literatura:

1. Juliusz Marszałek, Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach, Wydawnictwo Stanisław Kryciński, Warszawa 1993
2. Dariusz Dyląg, Beskid Myślenicki-Letni przewodnik krajoznawczo-turystyczny, Wydawnictwo Górskie, Poronin 1993
3. Zamek w Dobczycach, Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, Kraków 1973
4. Lesław Bochenek, Dolina  Raby, Kraków 1986