Sądecki Park Etnograficzny

Niemal wszystkie obiekty w Sądeckim Parku Etnograficznym są oryginalne - były rozebrane w macierzystej wsi, przeniesione, zakonserwowane i na nowo zmontowane w skansenie. Dotychczas w jednym tylko przypadku - z powodu wcześniejszego zniszczenia oryginalnego obiektu - wykonano rekonstrukcje zabytkowej stajni według uprzednio zrobionej inwentaryzacji. Przenoszone budynki zestawione są w zespoły zagrodowe, które czasem składają się z obiektów pochodzących z różnych gospodarstw, a nawet z różnych wsi ( umownie nazywane zagrodą ze wsi, z której jest dom). Zasadą jest zachowanie zgodności co do grupy etnograficznej, zamożności, typu obiektu.

Sądecki Park Etnograficzny prezentuje tradycyjną kulturę ludową Sądecczyzny w całym jej bogactwie, uwzględniając zróżnicowanie przestrzenne, majątkowe, społeczne i zawodowe we wsi sądeckiej. Uzupełnieniem ekspozycji w tym zakresie są organizowane w sezonie letnim pokazy tradycyjnych rzemiosł i artystycznej twórczości wiejskiej. Chałupy i częściowo budynki gospodarcze wyposażone są w dawne meble, sprzęty, naczynia, części ubioru, obrazy i wszelkie inne przedmioty prezentujące bogatą tradycję naszego regionu. Prócz zabytków kultury materialnej we wnętrzach znajdują się eksponaty pokazujące duchowe i społeczne aspekty życia wsi: obrzędowość, magię, wierzenia, medycynę ludową.

Sądecki Park Etnograficzny jest tak zaprojektowany, aby jak najwierniej przypominał krajobraz dawnej wsi sądeckiej. Otoczenie każdej zagrody jest zgodne z miejscową tradycją. Są tu ogródki kwiatowe, zielarskie, warzywniki, uprawy polowe, sady, odpowiednio dobrana wysoka i niska zieleń przyzagrodowa, stoją studnie, poidła, ule. Podwórza czy zagrody otoczono starodawnymi płotami, uzupełniono kapliczkami, krzyżami przydrożnymi. W sezonie letnim na terenie skansenu systematycznie organizowane są imprezy folklorystyczne o różnej tematyce, prezentujące tradycyjne zajęcia gospodarcze, dawne rękodzieło, rzemiosło i wytwórczość wiejską, obrzędowość doroczną i rodzinną, śpiew, muzykę i taniec wszystkich grup etnograficznych, folklor mniejszości narodowych, a także sąsiednich krajów. Inicjatorką Sądeckiego Parku Etnograficznego w końcu lat sześćdziesiątych była dr Hanna Pieńkowska - ówczesny Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie. Założenia projektowe Parku opracował w części architektonicznej mgr inż. Wojciech Szczygieł, w części etnograficznej mgr Tadeusz Szczepanek.

Autorką koncepcji skansenu jako ekspozycji typu "muzeum wieś" jest mgr Maria Brylak-Załuska, a pierwszym realizatorem, długoletnim kierownikiem skansenu i późniejszym opiekunem (z racji pełnienia funkcji wojewódzkiego Konserwatora Zabytków) -mgr inż.arch. Zygmunt Lewczuk.

Budowanie Sądeckiego Parku Etnograficznego rozpoczęto w 1969r.. Udostępniono go zwiedzającym w roku 1975.

Autor: www.muzeum.sacz.pl