NOWY SĄCZ, SĄDECKI PARK ETNOGRAFICZNY (Kościół ewangelicki ze Stadeł)
Do Sądeckiego Parku Etnograficznego świątynia trafiła w 2004 r. Przeniesiono ją ze Świniarska, gdzie od 1958 r. służyła wiernym nowopowstałej parafii rzymskokatolickiej. Wcześniej, przez blisko 150 lat, stała w Stadłach i była miejscem spotkań i modlitw wspólnoty ewangelicko-augsburskiej z okolicznych kolonii niemieckich.
czytaj więcej
Niemcy, którzy w czasach galicyjskich osiedlili się na Sądecczyźnie, najczęściej byli protestantami obrządku ewangelicko-augsburskiego. Pierwszą parafię założyli w 1786 r. w Stadłach. Początkowo wierni spotykali się prawdopodobnie w przebudowanej starej kaplicy, przejętej od starosądeckich klarysek. Kiedy w 1806 r. strawił ją pożar, za 2500 florenów przekazanych z kasy rządowej wznieśli nową świątynię. Formą nawiązywała do kościołów niemieckich – miała salowe, jednoprzestrzenne wnętrze z galerią empor i ambonę w przyczółku ołtarza, była surowo urządzona. Ponieważ budowniczymi byli miejscowi cieśle, postawiono ją w rodzimej konstrukcji zrębowej niespotykanej w Niemczech. Nietypowe było także wyposażenie: polichromie, którymi pokryto sklepienie, balustrady empor i chóru oraz manierystyczny ołtarz z wizerunkami świętych i Matki Bożej. Ołtarz, przekazany do Świniarska przez ewangelików z Nowego Sącza, pochodził ze zlikwidowanego nowosądeckiego klasztoru franciszkanów. Nowym właścicielom nie przeszkadzały niezgodne z tradycją wyobrażenia, dobudowali tylko ambonę.
Po przeniesieniu do Świniarska budynek zmienił wygląd, upodabniając się do polskich kościołów (zlikwidowano empory, dobudowano soboty i zakrystię, zmieniono kształt wieży, nad nawą dostawiono sygnaturkę). Nowym wiernym służył do 2003 r. Częściowo spalony od uderzenia piorunu został przekazany sądeckiemu skansenowi. Świątyni przywrócono wygląd z lat 20. i 30. XX w., a w 2008 r. dokonano uroczystej ponownej konsekracji kościoła ewangelicko-augsburskiego.
