„Spiskie Zwyki” w Niedzicy

Początek imprezy „Spiskie Zwyki”, to przegląd muzyki i obrzędowości Spisza, który został zorganizowany po raz pierwszy w latach 70. XX wieku jako „Zima Spiska”. Odbywała się ona corocznie, początkowo – do 1976 roku – w Łapszach Wyżnych. Imprezę przeniesiono do Niedzicy, gdy powstał tu nowy budynek Gminnego Ośrodka Kultury. Jeden raz, w 1992 roku, uczestnicy „Spiskich Zwyków” występowali równocześnie w czterech miejscowościach: Łapszach Wyżnych, Łapszach Niżnych, Kacwinie i Niedzicy. Ostatnio „Spiskie Zwyki” odbywają się na zamku Dunajec oraz w Wiejskim Domu Kultury w Niedzicy.

Głównym organizatorem i sponsorem imprezy początkowo był Zarząd Wojewódzki Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej, który wycofał się z grona organizatorów na początku lat 90. XX wieku. Od 1991 roku głównym organizatorem „Spiskich Zwyków” jest Gminny Ośrodek Kultury w Niedzicy a współorganizatorami są: Związek Polskiego Spisza, Oddział Spiski Związku Podhalan oraz (od lat 70. XX wieku) Muzeum Zamku Dunajec w Niedzicy.

Na początku udział w imprezie brało zaledwie kilka zespołów, lecz ich liczba z każdym rokiem wzrastała. Do trwającej dwa dni rywalizacji stają, obok zespołów, śpiewacy, muzykanci i gawędziarze ludowi.

Występy w trzech kategoriach wiekowych (dorośli, młodzież, dzieci) ocenia jury, w skład, którego wchodzą: etnomuzykolog, choreograf, muzyk i przedstawiciel Małopolskiego Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu. Ostatnio swoje programy prezentują też goście z różnych regionów Polski. Najciekawszy jest drugi dzień imprezy, w większości poświęcony prezentacji zimowych obrzędów spiskich. Obok żywiołowych tańców, muzyki i pieśni spiskich widzowie mogą także podziwiać barwne stroje ludowe, występujące na Spiszu aż w trzech odmianach: jurgowskiej, kacwińskiej i trybskiej.