Rezerwat przyrody „Wąwóz Homole” im. Jana Wiktora

Pieniny to nie tylko piękna flora i fauna, ale także przyroda nieożywiona. Rezerwat Homole, jedna z największych atrakcji Pienin, został założony w 1963 r., aby chronić krajobraz i przyrodę skalnego wąwozu Homole, Czajakowej Skały i bocznej części Koniowskiego Potoku.

Wąwóz o długości ok. 800 m, tworzy głęboki kanion V-kształtny, o stromych skałach dochodzących do 120 m wysokości, wcinających się w północne stoki Wysokich Skałek. Wędrując przez niego zobaczyć można budowę geologiczną terenu. Wąwóz zbudowany jest z wapieni krynoidowych serii czorsztyńskiej i niedzickiej. Powstał w górnej kredzie w wyniku fałdowań tektonicznych. Wyżłobień dokonał także potok Kamionka, tworzący kaskady. W korycie zobaczyć można ogromne głazy.

Do roku 1963 r. w wąwozie prowadzony był wypas, wobec czego był to teren bezleśny. Taka gospodarka prowadziła do silnej erozji stoków. Po objęciu terenu ochroną, stoki zaczął porastać m.in. jałowiec oraz zespoły roślinności naskalnej, a w nich m.in. cis pospolity, dziewięćsił bezłodygowy, lilia złotogłów, urdzik karpacki i pszonak pieniński, liczne są także porosty. Wapienne skały dają schronienie wielu ptakom i płazom. Zobaczyć można pustułkę, sokoła, puchacze, pliszki, a także salamandry plamiste.

Wąwóz znany był już w XV w., kiedy to penetrowali go poszukiwacze skarbów. W 1988 r. przeprowadzono badania archeologiczne, które wykazały, że niegdyś istniała warownia – stąd też legendy o kosztownościach. Ukształtowanie terenu powodowało, że miejsce było łatwe do obrony.

Przy wejściu znajduje się wiata, tablice informacyjne, a w sezonie turystycznym punkt pobierania opłat za wejście. Wędrując już wąwozem, jako pierwszą po prawej stronie mija się stromą Prokwitowską Homolę – skałę, w której znajdują się szyby górnicze – pozostałość po poszukiwaniu złota. Wiele skał ma czerwony odcień, co świadczy o zawartości żelaza.

Idąc przez Homole, trzeba kilkakrotnie przekraczać potok. Obecnie nie jest to problemem – liczne ułatwienia powodują, że trasę bez problemu można przejść. Wybudowano mostki, zamontowano poręcze, ułatwiając w ten sposób drogę.

Bibliografia:

Strojny Władysław, Pieniny, Warszawa, 1987.

Węglarz Barbara Alina, Spacerkiem po Starej Szczawnicy i Rusi Szlachtowskiej, Pruszków, 1999.

Podhale i Pieniny – Przewodnik dla aktywnych¸ Warszawa, 1997.

Małopolska przewodnik po województwie, oprac. Michał Gotfryd, Olszanica, 2007.