Sztolnia w Jarmucie

Sztolnia nazywana jest również „banią w Jarmucie”. Znajduje się ona na wschodnim stoku góry, na wysokości 600m n.p.m. Nie doprowadza do niej żaden szlak turystyczny, a zwiedzanie jej może być niebezpieczne, ponieważ szyb nie jest umocniony i grozi zawaleniem. Dla bezpieczeństwa ciekawskich turystów w otworze wejściowym szerokości 1,2 m i wysokości 1m zamontowano kratę.

Sztolnia ma długość 122 m i znajduje się na dwóch poziomach. Korytarz pierwszy, znajdujący się przy wyjściu, ma długość 67 m. Ściany na odcinku pierwszych kilku metrów zbudowane są ze zlepieńców. Zlepieniec jest to skała osadowa zbudowana z różnej wielkości obtoczonych ziaren i okruchów zlepionych spoiwem. Występujące tutaj okazy są zmetamorfizowane kontaktowo (patrz Wdżar). Przechodząc dalej skała zmienia się na piaskowiec, który również uległ przemianie termicznej. Przyczyną tych przemian jest intruzja andezytowa bezpośrednio kontaktująca ze skałami otaczającymi w odległości 44 m. licząc od wejścia (Małachowski 1918). Dalsza część chodnika wykłuta jest właśnie w tej skale. Przechodząc kolejne metry można dojść do pochylni prowadzącej na drugi poziom. Miejsce to jest niebezpieczne i wymaga użycia lin. Długość przejścia wynosi ok. 12 m. Drugi poziom ma długość 35 m i również wykłuty jest w andezycie.

Przedmiotem eksploatacji w tej sztolni była żyła limonitowa, którą można znaleźć w ścianie. Jej szerokość waha się od poniżej 1cm do 50cm i miejscami zanika. (Wojciechowski, 1955).

Archiwum Sanguszków rkps. 504, Archiwum Państwowe na Wawelu, Kraków

Matras M., 1959, Prace górnicze w okolicy Szczawnicy do połowy XIII wieku. W: J Pazdura (ed,), Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa. III. Warszawa-Wrocław: 101-236.

Małachowski S., 1918, Metamorfizm kontaktowy i żyła kruszcowa w Jarmucie pod Szczawnicą., Sprawozdania z posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wydział III. Vol XI (V), Warszawa, 681-691

Wojciechowski J, 1955. O żyłach kruszcowych pod Szczawnicą. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 101: 1-71

Bartuś T, Kuś T., 2010, Szlachtowski obszar eksploatacji kruszców, jako element projektowanego geoparku ”Pieniny”., Geoturystyka 2(21): 35-58