Tatrzańska Królowa
Przed przeszło wiekiem na jednej z wielu funkcjonujących wtedy w Tatrach polan wypasowych – Rusinowej Polanie, spędzała lato pasterka, czternastoletnia Marysia Murzańska. Od niepamiętnych czasów, odkąd w górach pojawił się człowiek, wiosną wędrowano ze stadami bydła i owiec na polany i hale, a do wsi w doliny wracano dopiero jesienią. Przez ten czas pilnujący dobytku zamieszkiwali w szałasach i szopach pasterskich, zmagając się z trudnym górskim terenem i kaprysami aury. Marysia nie była więc wyjątkiem: jak wiele jej rówieśnic pasła latem krowy i kilka owiec, prowadziła polaniarskie gospodarstwo.
Pewnego letniego wieczoru we mgle owce (czy też krowy) gdzieś się zapodziały. Przestraszona pasterka szukała ich w okolicy polany i modliła się do Matki Bożej, prosząc Ją o pomoc. Wtedy to na zboczu Wiktorówek, w lesie, miała zobaczyć na drzewie otoczona blaskiem postać Pięknej Pani. Zgodnie z Jej obietnicą znalazła zgubiony dobytek. Otrzymała też trzy polecenia: jedno bardzo osobiste, dwa dotyczyły powierzonej Marysi misji upominania ludzi i wzywania ich do pokuty. O swoim widzeniu dziewczynka opowiedziała pasterzowi owiec ks. Szymona Kossakiewicza - Wojciechowi Łukaszczykowi o przezwisku „Kulawy”, a ten podzielił się tą informacją z innymi.
Na drzewie, które wskazała pasterka, powieszono najpierw papierowy obrazek, potem obraz malowany na szkle, wreszcie drewnianą płaskorzeźbę ufundowaną prawdopodobnie przez leśniczego, Władysława Bieńkowskiego, a następnie szafkową kapliczkę, w której została umieszczona drewniana figurka, znajdująca się dzisiaj w ołtarzu głównym kaplicy na Wiktorówkach. Podobno w drzewo, na którym wisiała, uderzył piorun, ale kapliczka i statuetka nie ulęgły zniszczeniu.
W 1902 r. zbudowano opodal małą kaplicę w formie pasterskiego szałasu, która rychło spłonęła. Ocalała z tego pożaru figurka ma do dzisiaj osmoloną prawą dłoń. Po pożarze wróciła ponownie do kapliczki zawieszonej na świerku. W 1921 r. wzniesiono niewielką kaplicę, powiększoną w roku 1932. W dniu 2 lipca tegoż roku ks. proboszcz Błażej Łaciak z Bukowiny Tatrzańskiej (tej parafii podlegał obszar Rusinowej Polany i Wiktorówek), odprawił tutaj pierwszą mszę świętą. W latach 1936-38 powstała kolejna kaplica, tym razem nawiązująca architekturą do stylu zakopiańskiego. Inicjatorem tej budowy był ks. Stanisław Fox z parafii w Bukowinie, który też poświęcił ową świątynię 4 października 1938 r. Na okres wojny figurkę ukryto w Bukowinie. Wróciła do kaplicy w uroczystej procesji 2 lipca 1945 r.
W 1957 r. Kuria Metropolitarna w Krakowie utworzyła na Wiktorówkach duszpasterski ośrodek turystyczny. Początkowo opiekowali się nim księża marianie, a gdy wkrótce zrezygnowali z prowadzonej tu działalności, gospodarzami zostali oo. dominikanie. Im to w 1975 r. powierzył opiekę nad Wiktorówkami ówczesny kardynał Karol Wojtyła. Gospodarują tu do dzisiaj.
Kaplica to drewniany budynek na granitowej podmurówce, przykryty dwuspadowym dachem. Tu w drewnianym ołtarzu, ozdobionym góralskimi motywami, umieszczono lipową figurkę Matki Bożej Jaworzyńskiej. W budynek wkomponowana jest turystyczna kuchnia, połączona z celami mieszkających tu zakonników. Woda doprowadzona do kuchni pochodzi ze źródełka i ma mieć właściwości uzdrawiające. Nieopodal kaplicy znajduje się symboliczny cmentarz tych, którzy zginęli w górach.
Pierwsza większa pielgrzymka przybyła na Wiktorówki w 1910 r. Podobnie jak kolejne pielgrzymki, została zorganizowana w intencji dobrej pogody, tak potrzebnej latem w górskim gospodarstwie. Dzisiaj to tatrzańskie sanktuarium odwiedzają przez cały rok pielgrzymi i turyści, a jego historię dokumentują księgi pamiątkowe. Sanktuarium Matki Bożej Jaworzyńskiej ma także swoje odpusty. Organizowane są one w niedziele po świętach Matki Bożej: 2 lipca (Nawiedzenie – według dawnego kalendarza liturgicznego), 16 lipca (Matka Boża Szkaplerzna), 2 sierpnia (Matka Boża Anielska) 15 sierpnia (Wniebowzięcie Matki Bożej – Matka Boża Zielna), 8 września (Narodzenie Matki Bożej) i w pierwszą niedzielę października (Matka Boża Różańcowa).