Krynica Zdrój

Krynica Zdrój usytuowana w środku łuku Karpat, znajduje się we wschodniej części Pasma Jaworzyny Krynickiej w Beskidzie Sądeckim. Miasto otoczone 16 rezerwatami przyrody usytuowane wzdłuż dolin niewielkich potoków - Palenicy, Czarnego Potoku i Kryniczanki oraz rzeki Muszynki wpadającej wprost do Popradu. Uzdrowisko osłaniają ze wszystkich stron zalesione szczyty. Większość zabudowań uzdrowiskowych usytuowana jest na wysokości ok. 550 – 650 m n.p.m, jednak niektóre sanatoria znajdują się znacznie powyżej 650 m n.p.m.

Położenie Krynicy na południowych, nasłonecznionych stokach stwarza specyficzny mikroklimat leczniczy charakteryzujący się znacznymi różnicami temperatur między dniem a nocą, dużą liczbą dni słonecznych i długim okresem zalegania pokrywy śnieżnej. Opady atmosferyczne oczyszczają atmosferę i poprawiają stan jonizacji powietrza, co poprawia samopoczucie i sprzyja klimatoterapii. W krynickim powietrzu występują olejki eteryczne działające uodporniająco i bakteriobójczo. Powietrze, wolne od zanieczyszczeń, wykazuje zmniejszoną zawartość jodu i ozonu, co ma istotne znaczenie przy leczeniu niektórych chorób i dolegliwości.

Wody mineralne są największym skarbem tej ziemi, dlatego rozwój Krynicy zawsze był związany z odnajdywaniem źródeł wody mineralnej i odkrywaniem ich leczniczych właściwości. Początki miasta sięgają XVI w. W 1547r. biskup Maciejewski nadał prawo założenia sołectwa Krzenycze Dankowi z Miastka (obecnie Tylicz). W tym czasie Krynica, jako wieś należała do tzw. Kresu Muszyńskiego biskupów krakowskich.

W 1793r. austriacki urzędnik Franciszek Stix von Saunbergen zakupił ziemię ze źródłem wody mineralnej z zamysłem stworzenia uzdrowiska. Powstawały pierwsze domy zdrojowe, a od 1804r. udostępniono pierwsze kąpiele zdrowotne. Od 1807 roku Krynicy-Zdrój nadano nazwę zdroju kąpielowego.

Stanisław Magaczewski w książce ,,Spotkamy się u wód? przytacza zalecenie kuracji pitnej dla pewnej damy przebywającej w Krynicy, którą głowa boli i w dołku tłoczy: 7/18 uncji co pół godziny rano trzy razy i po każdym wypiciu zrobić 551 kroków, potem śniadanie..., potem odpoczynek, na 22 minuty przed obiadem 8/19 uncji, a w 13 minut po deserze znów 6/15 uncji i zrobić 223 kroki; o czwartej iść na Słotwinkę i wypić 2 uncje
i 1/16, wieczorem jeszcze 4/11 uncji.

Działalność Józefa Dietla - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, uznawanego za ojca polskiej balneologii doprowadziła po 1856r. do dynamicznego rozwoju miasta. Już w 1858r. w Krynicy zaczęto stosować kąpiele borowinowe. Powstały w Krynicy: Stare Łazienki Mineralne, Stare Łazienki Borowinowe, Dom Zdrojowy, drewniana Pijalnia Główna z deptakiem. W roku 1889 Krynica uzyskała prawa miejskie.

Po pierwszej wojnie światowej odnowiono znaczną część obiektów i wybudowano kolejne: Nowe Łazienki Mineralne, Nowy Dom Zdrojowy, kolejkę na Górę Parkową, stadion lodowy oraz tor saneczkowy. Okres drugiej wojny światowej i okupacji uniemożliwiły rozwój uzdrowiska. Po 1945 roku przystąpiono do rozbudowy kurortu, powstały nowoczesne sanatoria branżowe, zakład przyrodoleczniczy, Pijalnia Główna z salą koncertową, korty tenisowe, boiska. Obecnie Krynica Zdrój z największą w Europie Pijalnię wód mineralnych jest atrakcyjną miejscowością górską z licznymi propozycjami aktywnego wypoczynku i sportu kwalifikowanego.

Do najznamienitszych wód mineralnych Krynicy należą: Słotwinka, Jan, Józef, Mieczysław, Tadeusz, Zuber. Znajdują się tu łącznie 23 ujęcia: 5 źródeł naturalnych oraz 18 odwiertów wód mineralnych o wybitnych właściwościach leczniczych. Stosuje się je w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego, szczególnie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, nadkwaśności i niedokwaśności, stanów zapalnych żołądka, jelit, chorób trzustki, wątroby i dróg żółciowych, w leczeniu niedokrwistości oraz chorób przemiany materii: miażdżycy, cukrzycy, nadczynności tarczycy, skazy moczanowej i kamicy moczowej.

Szczawy krynickie oprócz kuracji pitnej (krenoterapii) stosuje się do leczniczych kąpieli mineralno-kwasowęglowych (hydroterapii). Krynica posiada również jedyne w kraju suche kąpiele z naturalnego wolnego dwutlenku węgla, stosowane nawet u pacjentów ze schorzeniami serca i zaburzeniami w krążeniu krwi.

Fenomenem w skali światowej jest woda Zuber, powstająca z przeobrażeń morskiej wody ukrytej w porach skał. Nazwana tak na cześć lwowskiego profesora Rudolfa Zubera, który na początku XX wieku zlokalizował otwory z niezwykłą wodą o specyficznym słonym smaku. Profesor Zuber przez długi okres poszukiwał ropy naftowej, a na głębokości ponad 930 m znalazł skarb o wiele cenniejszy. Zuber jest najbardziej zmineralizowaną szczawą występującą w Polsce (21-25g/dm3). Kuracja pitna tą wodą wzmaga przemianę białkowo-tłuszczowo-węglowodanową, lecząc dolegliwości związane z przemianą materii i działając przeciwzapalnie i oczyszczająco na przewód pokarmowy.

Krynica-Zdrój jest nadto znanym ośrodkiem sportów zimowych, odbyły się tu m.in. Mistrzostwa Europy w saneczkarstwie i Mistrzostwa Świata w hokeju na lodzie. Krynica-Zdrój słynie jako ośrodek sportów zimowych oraz wycieczek, rekreacyjnych spacerów, pieszych wypraw przez wiele oznakowanych szlaków turystycznych. Krynica i okolice posiadają wiele możliwości spędzenia czasu na rowerze zarówno dla amatorów jak i rowerzystów profesjonalnych. Warunki te dają doskonałą możliwość do uprawiania kwalifikowanej turystyki, a w zimie narciarstwa alpejskiego i klasycznego.